Kamuoyunda doğum yardımı veya doğum parası diye bilenen yardımın nasıl yapılacağı, doğum yardımı alma şartlarının ne olduğu çalışmayan kadın doğum parası alabilir mi soruları en fazla merak edilen soruların başında gelmektedir.
Doğum yardımı uygulaması 15/05/2015 tarihinde Kanun Hükmünde Kararnameyle hayata geçirilmiştir. Bu tarihten itibaren halk arasında doğum yardımına ilişkin çok sayıda yanlış bilgi ve kavram oluşmuştur. Bu yazımızda tüm detaylarıyla doğum yardımı konusunu işleyerek kafalardaki soruları gidermeye çalışacağız.
Doğum Parası Miktarı Nedir?
Doğum parası miktarına geçmeden önce bir ayrıntıyı belirtelim. Burada ilk ve olmazsa olmaz çocuğun canlı doğması. Başka bir değişle doğum esnasında çocuk bir nedenle vefat etmişse doğum yardımı yapılmıyor.
MİKTARLAR
İlk çocuk için 300 TL, ikinci çocuk için 400 üç ve sonrası doğumlar için 600 TL tutarında doğum yardımı yapılmaktadır.
Dikkat: Doğum yardımı alabilmek için doğumun 15/05/2015 tarihinde ve sonrasında olması gerekiyor.
Önemli ayrıntı: Bir üst yazımızda doğum yardımı alınabilmesi için doğumun 15/05/2015 tarihinde ve sonrasında olmasını gerektiğini belirtip 1. Çocuk için 300, 2. Çocuk için 400 3 ve sonrası için 600 TL ödeme yapıldığını söylemiştik. Burada çoğu sosyal güvenlik uzmanının atladığı bir detay var. O detayı örnekle açıklayalım:
Kadın ilk doğumunu 2010 ikinci doğumunu 2014 tarihinde üçüncü doğumunu ise 15/05/2015 sonrasında yapmışsa doğum yapan kadına 300 TL değil 600 TL doğum parası ödenir.
Çalışmayan kadın doğum parası alabilir mi?
Bu konuda çok merak edilen ve bu konuyla ilgili doğru bilenen yanlışların fazla olduğu bir konudur. Kamuoyun da koşulsuz şartsız her doğum yapan kadına doğum yardımı yapılacağı gibi yanlış bir inanış var. Oysa gerçek öyle değil. Doğum yardımı alabilmek için doğum yapan kadının doğum öncesi bir yıl içinde 90 gün sigortalı olup, kısa vadeli sigorta kollarına prim ödeme şartı vardır. Daha anlaşılır olması adına. Sigortalı olmayan kadına doğum yardımı yok.
Yine karıştırılan başka bir konuya değinmek isteriz. Bilindiği üzere uzun yıllardır SGK nın (sosyal güvenlik kurumu) yaptığı doğum yapan hanımlara doğum öncesi ve doğum sonrası 8 hafta (iki ay) çalışmadıkları dönemler için “geçici iş göremezlik ödeneği” yapmaktadır. Bu durum geçici iş göremezlik kapsamında olup doğum yardımı bundan bağımsız yapılan bir yardım şeklidir.
Doğum parası almak için gerekli evraklar nedir?
Doğum parası alınabilmesi için başvurunun doğum sonrası dünyaya gelmiş çocuğun kimlik kaydı yapıldıktan sonra Aile ve Sosyal Politikalar İl müdürlüğü sosyal hizmet merkezine yapılması gerekmektedir. Bunun dışında kamuda çalışan sigortalılar doğum yardımı dilekçelerini çalıştığı kuruma vermek zorundalar.
DİLEKÇE ÖRNEĞİ İÇİN TIKLAYINIZ
Başvuru anne tarafından yapılabildiği gibi baba tarafından da yapılabilir. Yalnız burada bazı özel durumlar olabilir. Örneğin Anne Türk vatandaşı değilse (ki Baba türk vatandaşı anne yabancı uyruklu olduğunda da doğum yardımı yapılabilmektedir.) başvuru baba tarafından yapılır.
İkiz doğum için 700 TL ödeme
Şayet doğum ikiz olmuşsa ilk çocuk için 300 ikinci çocuk için 400 TL kuralı ikiz doğumlarda geçerli olup toplamda 700 TL doğum parası ödemesi yapılmaktadır.
Doğum yardımında çocuk sayısında bir sınırlama yoktur ancak üst limit 600 TL dir. Yani 3. Doğumdan sonra doğan her çocuk üst limit olan 600 TL ödeme yapılmaktadır.
Doğum yardımına ilişkin kamuoyu eleştirileri
Doğum yardımının yapılış şekline bakıldığında “sosyal yardım” kapsamında SGK tarafından yapılan bir yardım olduğu görülmektedir. Oysaki yasa koyucu doğum yardımı alınabilmesi için çalışan olma yani doğum öncesi bir yıllık süre içinde 90 gün (3 ay) sigorta primi yatırmış olma şartı arıyor. Ülke nüfusunun büyük kısmı köylerde yaşamaktadır. Bağında bahçesinde çalışan köy kadınlarının ne yazık ki sigortaları bulunmuyor. Bununla birlikte büyük şehirde yaşayan çoğu ev hanımı da sigortalı değil. Yasa koyucu bir yandan “doğum yardımı” deyip öte yandan “yardım” adı altında yapılan ödeme için sigortalılık şartı araması yasanın ruhuna ters bir durumdur.
İçinde yaşadığımızın toplum da kadınlar zaten çalışma yaşamında yer bulamıyor. Çalışma hayatının içinde olmayan kadın ekonomik açıdan eşine yada ailesine bağımlı durumdadır. Hiç olmazsa bu doğum yardımında yapılan ödeme için sigortalılık şartı kaldırılarak az da olsa doğum yapan kadınların ceplerine para girmesi sağlanması sosyal devlet açısından daha uygun olacaktır.
