Okul servis araçları yönetmeliği değişti. İşte yapılan değişiklikler

Son zamanlarda okul servislerinde yaşanan sorunları hepimiz biliyoruz. Serviste unutulup ölüme terk edilen Alperen’i bizler hiç unutmayacağız. Bilinen bir gerçek var ki çoğu zaman yasalar uygulanmaz, kâğıt üzerinde kalır. Ne yazık ki çocuğumuz Alperen, ihmallerin kurbanı olduğunda bu Yönetmelik çalışmaları başladı. Dilerim bundan sonra tek bir çocuğumuzun kılına dahi zarar gelmesin. Anneler ve babalar…bu işin peşini bırakmayacağız, en ufak ihmalde kimsenin gözünün yazışına bakmayacağız.

İçişleri Bakanlığı Okul Servis Araçları Yönetmeliği’ni bugün yayınladı. Bu Yönetmelik hükümlerini İçişleri, Milli Eğitim, Aile ve Sosyal Politikalar ve Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanları birlikte yürütecek. Dört Bakanlığın birlikte yürüteceği Yönetmelik hükümleri ile artık sonu ölümle biten ihmalleri yaşamayacağımıza inanıyorum. Çünkü söz konusu çocuklarımız olduğunda en küçük bir ihmale dahi tahammülümüz yok.

Bu Yönetmelik gerçek ve tüzel kişilerce öğrenci taşıma faaliyetlerini, bu faaliyetlerde kullanılacak okul servis araçlarını, taşımacıları ve bu taşıma işlerinde çalışanları kapsamaktadır. Okul öncesi eğitim ve zorunlu eğitim kapsamında servis taşımacılığı yapan gerçek ve tüzel kişileri kapsadığı gibi; kreş, gündüz bakımevleri ve çocuk kulüplerini de kapsamaktadır. Bu nedenle bu Yönetmelik; çocuğuna servis hizmeti aldıran tüm aileleri ilgilendiriyor. Ve bu ailelerin bugün yayınlanan bu Yönetmeliğin her kelimesini dikkatlice okumaları gerekiyor. Lütfen bugünkü Resmi Gazeteyi açınız ve tamamını okuyunuz.

Yönetmelikte engelli çocukların taşınmasında alınması gereken önlemlere yer verilmiş, 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanuna göre engelli çocukları taşıyacak servislerin engellilere uygun olmasının zorunlu olduğu belirtilmiştir. Bu hükmün engelli öğrenci “taşıyacak”, “taşımayacak” ayrımı yapılmaksızın Kanunda da yer aldığı gibi tüm servislerin uygun olmasının zorunlu olduğu belirtilmeliydi. Engelli çocuğa uygun servis hizmeti alabilmek için ailelerin ne denli zorluk yaşadığını hepimiz biliyoruz. Evrensel tasarımdan ve herkes için erişilebilirlikten bahsederken üstelik servis hizmetlerinin erişilebilir olması için yasal sürenin Temmuz 2018’de biteceği de düşünülürse; Yönetmeliğin Engelliler Kanununa göre “tüm servislerin” erişilebilir olmasını zorunlu kılması gerekirdi. Bu Yönetmeliğin özel eğitim kurumlarında verilen taşıma hizmetlerini kapsamasını da diliyorum.

Yönetmeliğe Göre Servis Araçları Şu Özelliklere Sahip Olacak:

Önemli: Okul servis aracı olarak kullanılacak taşıtların yaşları on iki yaşından büyük olmayacaktır. Okul servis araçlarında tüm koltukları görecek şekilde iç ve dış kamera ile en az otuz gün süreli kayıt yapabilen kayıt cihazı bulundurulacaktır.

a) Okul servis araçlarının arkasında "OKUL TAŞITI" yazısı bulunacak, servis aracının arkasında, öğrenci ve çocukların iniş ve binişleri sırasında yakılmak üzere "DUR" yazısı okunacak şekilde tesis edilmiş olacak, lambanın yakılıp söndürülmesi tertibatı fren lambaları ile ayrı olacaktır.

b) Okul servis aracı olarak kullanılacak taşıtlarda, öğrenci ve çocukların kolayca yetişebileceği camlar ve pencereler sabit olacak.

c) İç düzenlemesinde demir aksam açıkta olmayacak, varsa yaralanmaya sebebiyet vermeyecek yumuşak bir madde ile kaplanacak.

d) Engelli öğrenci ve çocukları taşıyacak olan okul servis araçları ayrıca 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun ve bu Kanuna dayalı olarak çıkarılan ikincil mevzuata uygun olacaktır.

e) Araçların kapıları şoför tarafından açılıp kapatılabilecek şekilde otomatik (havalı, hidrolikli vb.) olabileceği gibi; araç şoförleri tarafından elle kumanda edilebilecek şekilde (mekanik) de olabilecektir. Otomatik olduğu takdirde, kapıların açık veya kapalı olduğu şoföre optik ve/veya akustik sinyallerle intikal edecek şekilde olacaktır.

f) Okul servis araçlarında araç takip sistemi bulundurulacaktır. Kayıtlar en az otuz gün muhafaza edilecektir.

g) Okul servis araçlarında her öğrenci ve çocuk için üç nokta emniyet kemeri ve gerekli koruyucu tertibat bulundurulacaktır.

h) Okul servis araçlarında görüntü ve müzik sistemleri taşıma hizmeti sırasında kullanılmayacaktır.

ı) Okul servis araçlarında yazın serin, kışın sıcak ortam sağlayacak sistemler bulundurulacaktır.

i) Okul servis araçlarında her koltukta oturmaya duyarlı sensörlü sistemler bulundurulacaktır.

j) Okul servis araçlarının camlarının üzerine renkli film tabakaları yapıştırılması yasaktır, iç mekânı gösteren beyaz cam dışında cam kullanılamaz.

Taşımacının şartları ve yükümlülükleri

Taşımacılar süreler geçmiş ve affa uğramış veya hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiş olsa bile;

a) Devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkum olmamak,

b) Türk Ceza Kanununun 81, 102, 103, 104, 105, 109, 179/3, 188, 190, 191, 226 ve 227 nci maddelerindeki suçlardan hüküm giymemiş olmak veya devam etmekte olan bir kovuşturması bulunmamak ya da kovuşturması uzlaşmayla neticelenmemiş olmak,

c) Terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti, iltisakı veya irtibatı bulunmamak,

şartlarını haiz olması zorunludur.

Taşımacıların sorumlulukları:

a) Öğrenci ve çocukların oturarak, güvenli ve rahat bir yolculuk yapmalarını sağlayacak tedbirleri alarak taahhüt ettiği yere kadar valiliklerce belirlenecek okul açılış ve kapanış saatlerine göre Milli Eğitim Bakanlığınca belirlenen azami sürelere uymak suretiyle taşımak,

b) Rehber personel bulundurmak,

c) Taşımanın tamamının veya bir kısmının bir büyükşehir belediyesi/belediye sınırları içerisinde gerçekleşmesi halinde; şehir içinde izlenecek güzergâh için ilgili büyükşehir belediyesinden/belediyeden özel izin belgesi almak,

ç) Hizmet akdine tabi olarak yanında çalışanların, sosyal güvenlik yönünden sigorta işlemlerini yaptırmakla,

d) 7/6/2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanununun 62 nci maddesi çerçevesinde belirlenen fiyat tarifesine uymakla,

e) Taşınan öğrenci ve çocuğun;

1) Okulunun veya ikametgâhının değişmesi,

2) Uzun süreli tedaviyi gerektiren bir hastalık geçirmesi,

3) Okuldan ayrılması veya öğrencilik hakkını kaybetmesi,

4) Özel izin belgesinin iptal edilmesi, hallerinden herhangi birine bağlı olarak servisle taşınmaktan vazgeçmesi,

durumunda varsa geri kalan ayların ücretlerini iade etmekle,

f) Her eğitim-öğretim yılında çalıştıracakları rehber personel, asıl ve yedek şoför isimleri ile araçların plakalarını ve her türlü değişiklikleri aynı gün içinde okul yönetimine bildirmekle,

g) Okul servis araçlarındaki araç takip sistemi verilerini, istenmesi halinde okul yönetimi, kolluk birimleri ve velilerle paylaşmakla,

ğ) Gerçek kişi taşımacılar bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen sertifikaya sahip olmakla,

yükümlüdürler.

(3) İkinci fıkrada belirtilen yükümlülüklere uymayan taşımacılar, taşımacıyı tespit komisyonunca verilecek sürede eksikliği gidermekle yükümlüdür. Verilen süre içerisinde eksikliği gidermeyen taşımacının özel izin belgesi mülki idare amirinin bildirimi üzerine ilgili belediyesince iptal edilir.

(4) Belediye sınırları dışına/dışından yapılan okul servis hizmetleri için; yapılacak taşımanın şehirlerarası veya şehiriçi olmasına bağlı olarak taşımacı ayrıca Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığınca düzenlenmiş karayolu yolcu taşımacılığı yetki belgelerinden birine sahip olmalıdır.

(5) Taşımacılar bu maddede belirtilen şart ve yükümlüklerinin yanı sıra mevzuatta okul servislerine yönelik olarak belirlenmiş diğer şart ve yükümlülüklere uymak zorundadır.

Okul yönetiminin öğrenci ve çocuk taşıma faaliyetine ilişkin yükümlülükleri şunlardır;

a) Taşımacıyı Tespit Komisyonu ile koordine ederek taşıma faaliyetini planlamak,

b) Taşımacıyı Tespit Komisyonunda üye olarak yer alacak velileri ve öğretmeni belirlemek,

c) Okul servis araçlarına, taşımacılara ve ilgili taşıma personeline ilişkin belge ve kayıtları tutmak; talep halinde bu Yönetmelik çerçevesinde denetim yapacak komisyon, kurum ve kuruluşlara iletmek,

ç) Servis araçlarının okul alanındaki indirme-bindirme yerlerini belirlemek,

d) Taşımacılar ile taşıma faaliyetinde çalışan personelin okul alanını kullanmalarına yönelik düzenlemeler yapmak,

e) Taşıma faaliyetlerinin her aşamasında engelli öğrenci ve çocukların taşınmasına yönelik her türlü tedbiri almak,

f) Servis hizmetlerinin sağlıklı, düzenli ve disiplinli bir şekilde yürütülmesine yönelik olarak, tespit edilen aksaklıkları taşımacının bağlı olduğu meslek odasına en kısa zamanda bildirmek.

Milli eğitim müdürlüklerinin yükümlülükleri şunlardır;

a) Taşıma işinde çalışan şoför ve rehber personele polis, jandarma ve Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü ile koordinasyon kurarak; okul taşıma faaliyetiyle ilgili mevzuat, görev ve sorumlukları ile iletişim becerileri ve davranış kuralları konularında eğitim vermek ve bununla ilgili kayıtları tutmak,

b) (a) bendinde belirtilen eğitim ve eğitim sonunda düzenlenecek sertifikaya ilişkin usul ve esaslar ile sertifika geçerlilik süresini belirlemek.

Servis hizmetleri ile ilgili şikayetler mülki idare amirlerince değerlendirilir. Kreş, gündüz bakımevi ve çocuk kulüpleri bakımından şikayetler Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na bildirilebilir.

Veliler, istemeleri halinde çocuklarını bu Yönetmelikte belirtilen şartları taşıması kaydıyla herhangi bir taşımacı ile anlaşarak da taşıtabilirler. Bu hakkın kullanılması halinde taşımacı; bu Yönetmelikte istenen belge ve bilgileri okul yönetimine bildirir. Okul yönetimi bu bilgi ve belgeleri incelenmek üzere il ve ilçe milli eğitim müdürlüğüne gönderir. Bu şekildeki taşımaya mülki idare amirliklerinin onayı ile izin verilebilir. İlgililerine/yararlananlara okul alanının kullandırılmasında farklı muamelede bulunulamaz.

Okul servis araçlarını kullanan şoförler;

a) 26 yaşından gün almış ve 66 yaşından gün almamış olmak,

b) Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş ve affa uğramış veya hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiş olsa bile;

1) Devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkum olmamış olmak veya bu suçlardan hakkında devam eden ya da uzlaşmayla neticelenmiş bir kovuşturma bulunmamak.

2) Türk Ceza Kanununun 81, 102, 103, 104, 105, 109, 179/3, 188, 190, 191, 226 ve 227 nci maddelerindeki suçlardan mahkum olmamış olmak veya bu suçlardan hakkında devam eden ya da uzlaşmayla neticelenmiş bir kovuşturma bulunmamak,

c) D sınıfı sürücü belgesi için en az beş yıllık, D1 sınıfı sürücü belgesi için en az yedi yıllık sürücü belgesine sahip olmak ve her yıl okul servis şoförlüğüne uygun olduğuna dair aile hekiminden rapor almış olmak,

ç) Şoförlük mesleği bakımından her beş yılda bir yetkili kuruluşlardan psikoteknik açıdan sağlıklı olduklarını gösteren rapor almak,

d) Son beş yıl içerisinde; bilinçli taksirli olarak ölümlü trafik kazalarına karışmamış olmak, alkollü olarak araç kullanma ve hız kurallarını ihlal nedeniyle, sürücü belgeleri birden fazla geri alınmamış olmak ve 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 35 inci maddesinde düzenlenen kabahati işlemeyi alışkanlık haline getirmemiş olmak,

e) Yurtiçi Yolcu Taşımacılığı Sürücü Mesleki Yeterlilik Belgesine sahip olmak,

f) 21/9/2006 tarihli ve 5544 sayılı Meslekî Yeterlilik Kurumu Kanunu çerçevesinde alınan mesleki yeterlilik belgesine sahip olmak,

g) Taşıma faaliyeti öncesinde ve sonrasında aracın içini kontrol etmek,

ğ) Öğrenci ve çocukların oturarak, güvenli ve rahat bir yolculuk yapmalarını sağlayacak tedbirleri almak, taahhüt ettiği yere kadar valiliklerce belirlenecek okul açılış ve kapanış saatlerine göre Milli Eğitim Bakanlığınca belirlenen azami sürelere uymak suretiyle taşımak,

h) Bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen sertifikaya sahip olmak.

Okul servis araçlarındaki rehber personel; sarı renkte ve üzerinde reflektif şeritler yer alan ve ön ve arka kısmında “REHBER” yazılı ikaz yeleği giyecek ve aşağıdaki özelliklere sahip olacak:

a) 22 yaşını doldurmuş ve en az lise mezunu olmak,

b) Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş ve affa uğramış veya hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiş olsa bile;

1) Devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkum olmamış olmak veya bu suçlardan hakkında devam eden ya da uzlaşmayla neticelenmiş bir kovuşturma bulunmamak,

2) Türk Ceza Kanununun 81, 102, 103, 104, 105, 109, 179/3, 188, 190, 191, 226 ve 227 nci maddelerindeki suçlardan mahkum olmamış olmak veya bu suçlardan hakkında devam eden ya da uzlaşmayla neticelenmiş bir kovuşturma bulunmamak.

c) Öğrenciler ile çocukların güvenli şekilde servis aracına binip inmelerini ve gerektiğinde karşıdan karşıya geçişlerini sağlamak ve öğrenci ve çocuklar ile iletişim becerilerini geliştirmek amacıyla eğitime katılarak bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen sertifikaya sahip olmak,

ç) Her yıl, okul servis rehber personeli olmaya uygun olduğuna dair aile hekimliğinden rapor almış olmak,

d)Taşıt içi düzeni sağlamak, emniyet kemerlerinin takılı olup olmadığını kontrol etmek, okul öncesi eğitim ve ilköğretim öğrencileri ile çocukların inme ve binmeleri sırasında yardımcı olmak,

e) Taşıma faaliyeti öncesinde ve sonrasında aracın içini kontrol etmek,

f) Taşıma faaliyeti sırasında öğrenci ve çocuklara refakat ederken yardımcı ışıklar (ışıklı çubuk, dur-geç levhası gibi) kullanmak,

zorundadır.

Önemli: Karayolları motorlu araçlar zorunlu mali sorumluluk sigortası bulunmayan okul servis araçları ile öğrenci ve çocuklar taşınamaz. Okul servis taşıma faaliyetleri, her eğitim-öğretim yılının birinci ve ikinci dönem başlangıcında valilik ve kaymakamlıklar tarafından oluşturulacak denetim komisyonu marifetiyle denetlenir. Okul servis araçları kolluk kuvvetlerince de her zaman denetlenebilir. Bu Yönetmelik ve ilgili diğer mevzuat kapsamındaki görev ve yetkileri yönünden Milli Eğitim Bakanlığı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve diğer ilgili kuruluşlar da her türlü denetimi yaparlar.

Kreş, gündüz bakımevi ve çocuk kulübü

Kreş, gündüz bakımevi ve çocuk kulüplerinin servis hizmetlerinin yürütülmesi esnasında çocukların evlerinden alındıktan sonra isim listesinin tutulması, çocukların güvenli bir şekilde kuruluş müdürüne teslim edildiğine dair şoför ve rehber personelin imzalayacağı günlük çocuk takip/devam defterinin tutulması, gelmeyen ya da teslim alınmayan çocuklarla ilgili olarak aileye bilgi verilmesi zorunludur. İlgili defterler günlük olarak tutulmak suretiyle kuruluş tarafından denetimler esnasında sunulmak üzere saklanır. Çocuk takip/devam defterinin şekil ve içeriği Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca belirlenir.

Kreş, gündüz bakımevi ve çocuk kulüplerinin servis hizmetlerinin yürütülmesinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının yetki ve görevlerine ilişkin hususlarda tereddütleri gidermeye Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı yetkilidir.

Yönetmeliğe uygun davranılmadığının tespiti halinde; Taşıt sürücüleri rehber personelin yapacağı dur ve geç işaretlerine uymak zorundadırlar. Uyarılara uymayan sürücülerin kullandığı taşıtların plakaları, işarete uyulmayan yer ve zaman tespit edilerek, “Rehber Personel Kural İhlali İhbar Tutanağı” tanzim edilerek okul yönetimine en geç üç iş günü içerisinde teslim edilir.

Ayşe SARI

TEYVAK Yönetim Kurul Üyesi

SAHİMSEN Engelliler Komisyon Başkanı

SİMESEN Genel Merkez Engellilik Mevzuat Danışmanı

Gülhane Hastanesi Engelli Danışma ve Koordinasyon Birim Sorumlusu